کتاب تراژدی سیاست قدرتهای بزرگ اثر مرشایمر

کتاب “تراژدی سیاست قدرتهای بزرگ” اثر جان جی مرشایمر یکی از برجستەترین آثار در حوزە سیاست بین الملل و منسجم ترین اثر در تشریح تئوری رئالیسم تهاجمی است. مرشایمر در پیشگفتار کتاب این سوالات اساسی را مطرح می‌نماید که چرا قدرت‌های بزرگ همیشه برای سلطه انگیزه دارند؟ چرا به صورت تهاجمی رفتار می‌نمایند؟ و چرا الگوی رفتاری رقابت امنیتی به طور تراژیک و بی‌رحمانه تکرار می‌شود؟ در پاسخی کلی نیز می‌گوید که ساختار نظام بین‌الملل به گونەای است که حتی دولت‌هایی ‌را که صرفاً به دنبال تامین امنیت خود هستند وامی‌دارد تا نسبت به دیگران رفتاری تهاجمی داشته باشند. از نظر مرشایمر، پنج فرض اساسی (آنارشیک بودن نظام بین الملل، این حقیقت کە دولتها میزانی از قدرت تهاجمی را در اختیار دارند، این واقعیت کە هیچ دولتی نمی تواند نسبت بە نیات و مقاصد دیگر دولتها اطمینان داشت باشد، این واقعیت کە بقا مهمترین هدف قدرتهای بزرگ است و این واقعیت کە دولتها بازیگرانی عقلانی هستند) انگیزه رفتار تهاجمی آنها را فراهم می‌آورند. به ویژه کە ترکیب این انگیزەها به ایجاد سه الگوی رفتاری منتج می‌شود: ترس، خودیاری و به حداکثر رساندن قدرت.

با بیان این فرضیات، مرشایمر به این نتیجه می‌رسد که دولت‌ها آن استراتژی امنیتی را در پیش خواهند گرفت که به بهترین وجه بقای آنها را تضمین نماید. بهترین راه کسب این هدف نیز حداکثرسازی امنیت از طریق تبدیل شدن به هژمون در سیستم بین‌الملل است. دلیل این امر آن است که اصولاً قدرت برتر ضمانتی مطمئن برای بقای بلند‌مدت است. اما دو مساله در اینجا وجود دارد. نخست اینکه دولت‌ها نمی‌توانند همیشه و در هر زمانی امنیت خود را به حداکثر برسانند چرا که سیستم بین‌الملل آنارشیک است. دوم اینکه مساله هم‌زمانی وجود دارد؛ بدین معنا که همه دولت‌ها نمی‌توانند همزمان امنیت خود را به حداکثر برسانند. اینکە چرا جهان چنین است و دولت‌ها باید در چنین جهانی به چه اقدامی روی آورند پرسشهایی هستند کە مرشایمر با تشریح فرضیات تئوری خود بە دنبال پاسخگویی بە آنها در این کتاب است. او با طرح و مورد مداقە قرار دادن مباحثی نظیر آنارشی و مبارزە برای کسب قدرت، ثروت و قدرت، اهمیت و برتری نیروی زمینی، استراتژیهای مختلف قدرتهای بزرگ برای بقا، سیاست قدرتهای بزرگ در صحنە عمل، موازنەگرایی برون سرزمینی، موازنەسازی در برابر احاله مسئولیت، علل وقوع جنگ میان قدرت های بزرگ و سیاست قدرت های بزرگ در نهایت در پی تفهیم این نکتە اصلی بە خوانندە است کە اشتیاق دولت‌ها به بقا در محیط آنارشیک و سرشار از ناامنی و ترس طرح استراتژیها و در پیشگیری رفتارهای تهاجمی و تجاوزکارانە بە منظور بیشینەسازی قدرت و سلطە بر دیگران و تلاش برای دستیابی بە جایگاە هژمونی را بە عنوان متناسبترین گزینە تامین امنیت و تضمین بقا بر قدرتهای بزرگ تحمیل می کند.

مرشایمر می گوید کشورها به قدرتمند بودن در میان دیگر رقبا راضی نیستند و تنها هژمونی طمع آنها را فرو می‌نشاند. او اظهار می‌دارد که دولت‌های طرفدار حفظ وضع موجود به ندرت در عرصه سیاست جهانی یافت می‌شوند زیرا ساختار نظام بین‌الملل انگیزه‌ای بسیار قوی برای جستجوی فرصت‌هایی ‌جهت افزایش قدرت به بهای کاهش قدرت رقبا به دولت‌ها بخشیده و آنها را بر آن می‌دارد تا هرگاه منافع بر هزینه‌ها سنگینی کرد از موقعیت پیش آمده در جهت کسب منافع خود استفاده نمایند.

در جهانی کە او در پی تشریح آن است همگی دولتها طبق اصل خودیاری و براساس منافع خود عمل می کنند. این امر باعث می‌شود که معمای امنیت که یکی از شناخته‌شده‌ترین مفاهیم در ادبیات روابط بین‌الملل است، در تئوری رئالیسم تهاجمی او نیز بازتاب یابد.

در این تصویر، سیاست بین‌الملل غالباً رقابت‌گونه و کمتر صلح‌آمیز است چرا که دولت‌ها از یکدیگر می‌ترسند و نسبت به یکدیگر بدگمان بوده و همواره از قریب‌الوقوع بودن جنگ نگرانند. دلیل این امر آن است که آنارشی و نیز مشکل درک مقاصد دولت‌ها از حقایق ثابت زندگی‌اند. مرشایمر مکررا بیان می دارد کە دولت‌ها با تهدیدات بسیار مواجه‌اند و از این‌رو تمایل دارند قدرت خود را به حداکثر برسانند تا بتوانند به بقای خود ادامه دهند. با این وجود، خود او بر آن است کە دولتها جاەطلبانە و کورکورانه  عمل نمی‌کنند، بلکە واحدهایی عقلانی هستند که تلاش می‌کنند قدرت و نفوذ خود را زمانی که محاسبات هزینه و فایده این اقدام را توجیه کند، به حداکثر برسانند. این اندیشمند برجستە روابط بین الملل [کە نظریات او امروزە بیش از پیش مورد توجە واقع شدەاند] بیش از آنکه سیاست بین الملل را با یک وضعیت جنگ همیشگی توصیف کند، آن را حالتی از یک رقابت امنیتی بی‌پایان می‌داند که احتمال وقوع جنگ همواره در آن وجود دارد. طبیعی است که در چنین جهانی امکان همکاری نیز وجود دارد اما این گزینه محدودیت‌های بسیار دارد….

برای داونلود متن کامل کتاب تراژدی سیاست قدرتهای بزرگ اینجا کلیک نمایید