زنجیرەی پلەوپایەیی پێداویستییە مرۆییەکان و دۆخی هەرێمی کوردستان

-پێداویستییە فیزیۆلۆژییەکان کە بریتین لە خورد و خوراک، جلوبەرگ، ماڵ و خانوو، خەو و سێکس.

– پێداویستییەکانی ئاسوودەیی یان ئەمن و ئاسایش کە بریتین لە پارێزراوی و نەبوونی ترس لەسەر گیان و ماڵ و بە گشتی ئەرخەیانی لە ژیانی تاکەکەسی و کۆمەڵایەتی. ئاشکرایە ئەم پێداویستیانە و پێداویستییە فیزیۆلۆژییەکان وەک پێداویستییە سەرەتاییەکان دەناسرێنەوە، چونکە پەیوەندییان بە ژیان و مانەوەی مرۆڤەکانەوە هەیە.

-پێداویستییە کۆمەڵایەتییەکان یان وەک هەندێ دەڵێن پێداویستی ئینتما و ئەوین. کە بریتین لە ئینتما بۆ هاوڕێیان و خێزان، پەیوەندی ئەویندارانە، بەشداربوون لە باقی گرووپ و ڕێکخراوە کۆمەڵایەتییەکان.

– پێداویستی ڕێز و ڕێزلێنان و شکۆمەندی کە بڕیتین لە [بۆ نموونە] سەرکەوتن، لێهاتوویی، سەربەخۆیی، پێگەی کۆمەڵایەتی و ڕێزلێگرتن.

– پێداویستی خۆپشکووتوویی یان خۆبەدیهێنان کە پەیوەندی بە بەدیهاتنی ئاوات و ئارەزووەکانەوە هەیە؛ باڵاترین قۆناغە چونکە پەیوەندی بە باڵاکردنی کەسایەتی و کۆمەڵایەتییەوە هەیە. وەک پێشتر وتم قۆناغی بوون بەو کەسەی کە مرۆڤ دەتوانێ و دەیەوێ ببێ.

دەبینین کە لەم زنجیرەیەدا و بەپێی بۆچوونەکانی مەزلۆ هەر پێداویستییەک پێشمەرجی ئەوی دیکەیە؛ کاتێک پێداویستییەک دابین بوو باس لە پێداویستییەکانی تر دەکرێت. لە هەر قۆناغێکی ژیانیشدا بەشی زۆری وزە و تواناکانی تاک -مرۆڤ- بۆ دابینکردنی یەکێک لەو پێداویستیانە تەرخان دەکرێت و مێشک و زەینی بە بەدیهێنانی یەکێک لەو پێداویستیانە سەرقاڵ دەکرێت. لەم ڕوانگەیەوەیە کە دەوترێت پێداویستییەکان پاڵنەری چالاکییەکان و ڕەفتاری مرۆڤن.

بەم ئاماژە کورتە بەو تیۆرییە گرنگ و بەرجەستە و بەناوبانگە تەنیا دەمەوێت ئەوە بڵێم کە بەبۆچوونی من دەکرێت ئەو تیۆرییە – کە دواتر لە لقەکانی تری زانستە مرۆییەکان پێشوازی لێ کراوە- بۆ نەتەوەکانیش وەک مرۆڤەکان بەکار بهێنرێت. من ئێستا ئیتر هەر کات هەواڵ و ڕاپۆرتی ڕۆژانەی ماڵپەڕ و ڕۆژنامەکانی هەرێمی باشووری کوردستان و سەردێڕی هەواڵەکانی ڕۆژ لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیان دەخوێنمەوە خۆبەخۆ بیری ئەو تیۆرە دەکەومەوە.

کاتێک باسی پێدانی مووچەی خەڵک کە سەرەتاییترین ئەرکی هەر حکوومەتێک و سەرەتاییترین پێویستی مرۆڤەکانی هەر کۆمەڵگەیەکە دەبێتە هەواڵی بەپەلە و شیاوی مزگێپێدان و ئەوەش نەک بە ڕۆژان و تەنانەت مانگان بەڵکوو بە ساڵان بەردەوامە،ئیدی سەخت نییە قایل بیت کە سەرقاڵکردنی کۆمەڵگەی هەرێمی کوردستان بە دابینکردنی پێداویستییە هەرە سەرەتاییەکانەوە هەوڵێکی ستراتیژیانەیە کە [بە بۆچوونی من بێگومان] تێکەڵاوێک لە پلانی داگیرکەر و ناکارامەیی حوکمڕانی لە هەرێم هۆکاری ئەو دۆخەیە.

ئاخر ئاسایی نییە لە کات و ساتێکدا کە سەردێڕی هەواڵ و ڕاپۆرتی میدیاکان و ناوەڕۆکی لێکدانەوە و شیکارییەکانی نوخبەکانی بەهێزترین وڵاتانی ناوچەش سەرەتا خۆئامادەکردن بۆ ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ مەترسییەکان و دواتر هەوڵدان بۆ کەڵکوەرگرتن لە دەرفەتەکان و بەدەستهێنانی دەستکەوتی زیاترە، ناوەڕۆکی ڕاپۆرت و سەردێڕی هەواڵەکانی نیمچە هێزێکی وەک هەرێم کە -وەک بەشێک لە نەتەوەی کورد- بە دەیان جار بووەتە قوربانیی جەنگ و پێکدادانە ناوچەیی و هەرێمییەکان هەر مزگێنی هاتن و پێدانی مووچە بێت. باسی هاتن و نەهاتنی مووچە [کە وەک وتم مافێکی هەرەسەرەتایی خەڵکی هەر کۆمەڵگەیەکە] بە ڕادەیەک سیاسەتوانان و ئەندامانی کۆمەڵگەی سەرقاڵی خۆی کردووە و خواست و ئاواتەکانی بچووک کردوونەتەوە کە دوورە بتوانن بیر لە قۆناغەکانی دیکە و پێداویستییە باڵاکان بکەنەوە. تۆ سەیری ئەونەهامەتییە کە چۆن هەواڵنێرانی هەرێم بۆ بڵاوکردنەوەی هەواڵی تایبەت بە مووچە کێبڕکێیانە و لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا ئەوانەیان زووتر هەواڵی پێدانی مووچە بڵاو بکەنەوە زیاترین لایک و خۆشەویستی کۆ دەکەنەوە. بێ هۆ نییە ئەگەر بۆ نموونە بتەوێت وتارێک لەسەر ستراتیژییەکانی خۆبەهێزکردنی سەربازی یاخود تەنانەت سەبارەت بە گەشەکردنی ئابووری هەرێم لە داهاتوودا بنووسیت، دەبیتە مەزە و قەشمەڕیت پێ دەکرێت! پێموایە تیۆرییەکەی مەزلۆ بۆ ڕوونکردنەوەی هۆکارەکانی یارمەتیدەر بێت. ئەوانەی خوێندنەوەیان لە بواری پێشکەوتن و گەشەی کۆمەڵگە و وڵاتان هەیە ڕەنگە لەم بارەوە زانیاری و قسەی زیاتریان هەبێت.